Dil – Konuşma Güçlüğü

DİL VE KONUŞMA GÜÇLÜĞÜ

Dil ve konuşma güçlüklerini ortaya çıkaran birçok neden sayabiliriz. Zihinsel yetersizlik, işitme kaybı, gelişimsel gecikmeler, bazı cerrahi operasyonlar sonrası oluşan sorunlar, beyin hasarları, yarık damak, yarık dudak gibi yapısal bozukluklar, serabral palsi gibi kasları etkileyen hastalıklar sesin yanlış kullanımı gibi pek çok neden dil ve konuşma güçlüğünü de beraberinde getirebilir.

Dil ve konuşma güçlükleri ile ilgili temelde 5 alt gruptan söz edebiliriz.

1.Artikülasyon ve Fonoloji Bozuklukları: Bu bozukluklar seslerin doğru çıkartılamaması özellikle bir ses yerine başka bir sesin kullanılması olarak tanımlanabilir. Bu durum konuşmanın anlaşılır olmasını kısıtlamaktadır.

2.Akıcı Konuşma Bozuklukları: Konuşma sırasında beklenenden farklı bir hız ve ritim gözlenmesi, ses, hece, sözcük ya da sözcük öbeklerinin tekrarlanması veya uzatılması şeklinde konuşmanın akıcılığını etkilemesidir. Bu konuşma bozukluğu ile birlikte aşırı gerginlik ve çabalama davranışları da görülebilir.

3.Ses Bozuklukları: Bireyin yaşına ve cinsiyetine uygun olmayan ses üretimi veya ses kalitesinin, perde şiddet, rezonans ve süre gibi özelliklerinde ortaya çıkan bozukluklardır.

4.Gelişimsel Dil Bozuklukları: Konuşma, yazı veya diğer sembol sistemlerinin algılanması veya ifade edici boyutlarında dilin biçiminde, söz diziminde, anlam bilgisinde, dilin kullanımında oluşan bozukluklar olarak tanımlanabilir. Bu bozukluklar doğuştan veya bebeklik ya da çocukluk çağında ortaya çıkan gelişimsel nitelik taşırlar.

5.Edinilmiş Dil Bozuklukları: Dil öğrenimi gerçekleştikten sonra çoğunlukla ergenlik döneminde ya da yetişkinlik döneminde herhangi bir nedenle dil ve konuşmanın kaybı olarak tanımlanabilir. Burada problem konuşmada, yazma veya diğer sembol sistemlerin algılanmasında, ifade edici dilin kullanılmasında, dilin biçim bilgisi, söz dizimi, anlam bilgisi, kullanım bilgisi gibi alt sistemlerinde ortaya çıkabilir.

Peki biz nasıl fark edebiliriz?

• Sesleri uzatabilirler.
• Kelime ve heceleri tekrar edebilirler.
• Konuşurken istenmeyen jest ve mimiklere yer verebilirler.
• İsteklerini ve duygularını nesnelere vurarak, çırparak gösterebilirler, hırçın davranabilirler.
• İstediklerini anlatmak yerine jest, mimik ya da başka türlü işaretleri kullanabilirler.
• Kelime içindeki sesleri farklı sesleri ekleyerek ya da çıkartarak söyleyebilirler.

Dil ve konuşma alanında destek eğitimde, model olma, gösterip yapma, drama gibi yöntemlerle dil ve konuşma güçlüğünün özelliğine uygun özel terapi teknikleri uygulanmaktadır. Her birey için doğru teknik farklıdır. Bu sebeple uygulanan ağız-yüz becerilerinin geliştirilmesi, konuşmanın üretiminde görev alan kas yapılarının kuvvetlendirilme yöntemleri, konuşmaya yardımcı organların düzgün ve koordineli çalışmasını sağlayacak teknikler bireylerin gereksinimine göre seçilmektedir.